A cewar rahoton Ofishin Yada Labaran Hauza,u Hujjatul Islam wal Muslimin Farhad Abbasi, mataimakin shugaba a sashin bincike na makarantun addini na kasar, ya bayyana hakan ne a yayin wata ganawa da Ayatullah Sayyid Ahmad Khatami, wadda aka gudanar a yau a dakin taro na sakatariyar majalisar kwararru dake birnin Qum. Ya jaddada cewa an riga an sanya harkar bincike ta zama wani sashe na dindindin a tsarin ilimi na Hauza, sannan ya sanar da shirye-shiryen koyar da dabarun bincike da kuma horar da malamai masu bincike.
Yana mai ishara ga manyan sauye-sauyen da aka samu, ya ce: "Abin farin ciki ne yadda harkar bincike a makarantun addini ta farfado a cikin 'yan shekarun nan. A yau bincike ba wani abu ba ne na gefe ko na matakin farko kawai, a'a, yana farawa ne tun daga matakan farko na karatu har zuwa matakin koli, har ma bayan dalibi ya kammala karatu."
Fadada bincike Tun Daga Matakin Farko har Zuwa Bayan Kammala Karatu
Mataimakin shugaba a sashin binciken na Hauza ya kara da cewa: "A halin yanzu, bincike ya zama wani abu mai kwarara na dindindin wanda yake tasiri a dukkan matakan karatun Hauza. Ana samun manyan nasarori a fagen koyar da bincike, horar da masu bincike, da kuma samar da ilimin addini a makarantunmu. Wannan tsari babban ci gaba ne mai ban sha'awa ga makarantun addini."
Albarkar Juyin Juya Halin Musulunci da Kokarin Shugabannin Hauza
Hujjatul Islam wal Muslimin Abbasi ya bayyana cewa wadannan ci gaban sun samu ne albarkacin Juyin Juya Halin Musulunci, inda ya ce: "Abin da muke gani a yau a fagen bincike na makarantun addini (Hauza), sakamakon kokari da jajircewar shugabannin Hauza ne daban-daban a shekarun da suka gabata; tun daga mambobin Majalisar Koli ta Hauza har zuwa ga daraktoci, mataimaka, da dukkan ma'aikatan da suka gabata wadanda kowannensu ya taka rawar gani a wannan tafiya."
Ya ci gaba da cewa: "A saman dukkan wadannan kokarin, dole ne mu girmama sunan babban jagora (Imam Khomeini), domin yawancin nasarorin da Hauza take alfahari da su a yau sun samu ne sakamakon tunani da fadi-tashin wannan babban mutum. Haka nan kuma, jagoranci da hangen nesa na Jagoran Juyin Juya Halin Musulunci (Ayatullah Khamenei) sun taka rawar gani sosai wajen zana taswirar yadda Hauza take tafiya a yau."
Shirye-shiryen Koyar da Dabarun Bincike ga Dalibai
Yayin da yake ishara ga ayyukan da sashin bincike na Hauza yake gudanarwa, ya ce: "A sashin bincike, domin tabbatar da wannan manufa, an tsara kuma an aiwatar da shirye-shiryen horo na musamman domin karfafa dabarun bincike da daliban addini ke bukata. Wadannan shirye-shirye suna ci gaba da gudana a duk tsawon shekarar karatu, har ma a lokacin hutun lokacin zafi da sauran ranakun hutu."
Azuzuwan Lokacin Zafi da I'itikafin Bincike
Hujjatul Islam wal Muslimin Abbasi ya bayyana cewa: "Wani ɓangare na waɗannan horarwa ana gudanar da su ne a cikin tsare-tsare irin su 'Dakunan lokacin zafi' (Summer Cells) da kuma 'I'itikafin Bincike'. Waɗannan shirye-shirye suna ba wa ɗaliban Hauza dama ta musamman don su mayar da hankali wajen koyon dabarun bincike da kuma yin gwajin binciken a aikace."
Horar da Malaman Bincike: Hanyoyi Guda Biyu Masu Kammaluwa
Ya ci gaba da bayani game da horar da malamai masu bincike, inda ya ce sashin bincike yana amfani da hanyoyi guda biyu:
Na farko, malami ya kasance yana da ikon koyar da shi kansa binciken a matsayin darasi mai zaman kansa.
Na biyu, malami ya kasance yana da ikon koyar da dukkan sauran darussan Hauza ta hanyar yin amfani da salon bincike (Research-oriented approach).
Wannan na ɗaya daga cikin manyan ayyukan da sashin bincike na makarantun addini ya aiwatar kuma yake ci gaba da faɗaɗawa.
Haɓakar Samar da Ilimi da ba a cika samu ba a Hauza Bayan Juyin Musulunci
Hujjatul Islam wal Muslimin Abbasi ya kammala da cewa: "A yau, makarantun addini (Hauza) sun zama ɗaya daga cikin manyan cibiyoyin samar da ilimi a ƙasa. An samu babban ci gaba wajen yawaitar mujallun ilimi, cibiyoyin bincike, ɗakunan karatu, da kuma ƙungiyoyin masana a cikin wannan cibiya ta ilimi da addini."
Haɓakar Mujallun Ilimi a Makarantun Addini (Hauza)
Yana mai kwatanta yanayin Hauza kafin Juyin Juya Halin Musulunci da kuma yanzu, ya bayyana cewa: "Kafin Juyin Juya Hali, makarantun addini suna da mujalla ɗaya ko biyu kawai masu iyaka. Amma a yau, muna iya bayyanawa cikin alfahari cewa ana buga kusan mujallun ilimi 280 a cikin makarantun addini. Aƙalla 70 daga cikin waɗannan mujallu suna yin nasarar samun manyan matsayi na ilimi da bincike, kuma suna taka rawar gani sosai wajen samar da ilimin addini da sauran ilimomin da ke da alaƙa da hakan."
Samar da Dubban Maƙalolin Ilimi a Kowace Shekara
Hujjatul Islam wal Muslimin Abbasi ya ba da ƙididdiga kamar haka: "Idan muka ɗauka aƙalla akwai mujallu 200 masu ƙwazo, kuma kowace mujalla tana buga fitarwa guda biyu a shekara, idan kowace fitarwa tana ɗauke da maƙalu (articles) guda 6, hakan yana nufin ana samar da kusan maƙalun ilimi 2,500 masu daraja a kowace shekara a cikin Hauza. Wasu daga cikin waɗannan mujallu ma suna fitowa ne a duk bayan watanni uku (quarterly) kuma suna ɗauke da maƙalu har guda 8 a kowace fitarwa, wanda hakan ke nuna babban ƙarfin ilimi da bincike da makarantun addini ke da shi."
Faɗaɗar Cibiyoyin Bincike na Hauza
Wannan malami na makarantar addini (Hauza), yayin da yake nuni ga haɓakar ababen more rayuwa na bincike, ya bayyana cewa: "A baya, ayyukan bincike sun takaita ne kawai ga ƙoƙarin ɗaiɗaikun ɗalibai da malamai, amma a yau akwai daruruwan cibiyoyin bincike da suke gudanar da ayyuka a cikin Hauza. A halin yanzu, akwai kusan cibiyoyin bincike guda 50 da suka haɗa da manyan makarantun bincike (Research Institutes) da cibiyoyin bincike na musamman, waɗanda ke gudanar da ayyukansu da lasisi na hukuma daga Majalisar Bayar da Lasisi ta Hauza."
Ayyukan Fiye da Ɗakunan Karatu 500 Masu Inganci
Hujjatul Islam wal Muslimin Abbasi, yayin da yake magana kan yanayin ɗakunan karatu na Hauza, ya ce: "A yau, akwai fiye da ɗakunan karatu guda 500 masu kayan aiki na zamani da suke gudanar da ayyuka a cikin makarantun addini. A cikin wannan adadin, guda 100 suna cikin rukunin ɗakunan karatu mafi daraja a matakin ƙasa (Iran)."
Ya ci gaba da cewa: "A tsarin tantance darajar ɗakunan karatu na ƙasa, yawancin ɗakunan karatu na Hauza suna matsayi na ɗaya zuwa na biyar. Musamman manyan ɗakunan karatu guda biyu na Hauza, wato Laburaren Ayatullah al-Uzma Borujerdi da Laburaren Ayatullah al-Uzma Ha'eri, suna cikin ɗakunan karatu 10 mafi fice a daukacin ƙasar Iran (idan aka haɗa da na jami'o'i da na gwamnati)."
Kafa Ƙungiyoyin Ilimi da Haɗakar Masana a Hauza
Mataimakin shugaban sashin bincike na makarantun addini (Hauza), a wani ɓangare na jawabinsa, ya yi magana kan kafuwar ƙungiyoyin ilimi a cikin Hauza, inda ya ce: "A yau, an kafa ƙungiyoyin ilimi guda 26 masu ƙwazo a cikin makarantun addini, waɗanda suka haɗa da manyan masana da masu tunani a fannoni daban-daban na ilimi."
Ya ƙara da cewa: "Kusan masu bincike guda 4,000 a matakin koli na Hauza ne mambobi a waɗannan ƙungiyoyi. Suna gudanar da ayyuka a fannoni kamar sanya ido kan ci gaban ilimi, yaɗawa da koyar da ilimi, samar da sabbin hujjoji (theories), da kuma jagorancin ilimi a fannonin da suka kware akai."
Makarantun Addini (Hauza) a Yau sune Jagora wajen Samar da Ilimi
Hujjatul Islam wal Muslimin Abbasi ya jaddada irin ƙwazo da jagorancin da Hauza take da shi, inda ya ce: "Hauza a yau, fage ne mai rai, mai ƙwazo, kuma jagora a fannin bincike. Ina tabbatar da hakan ne da cikakken kwarin gwiwa bisa la'akari da gogewar da na samu a cikin ƙasa da shekara ɗaya da na yi ina hidima a wannan sashi na bincike."
Jagorancin Malamai da Cibiyoyin Bincike na Hauza
Ya ƙara da cewa: "Malamai da masanan Hauza, da kuma cibiyoyin bincikenmu, suna ci gaba sosai idan aka kwatanta su da sauran cibiyoyin ilimi da dama. Suna kare iyakokin ilimi kuma suna ɗaukar manyan matakai a wannan fage. A yau a cikin makarantun Hauza, akwai masu bincike waɗanda su kaɗai suke ɗaukar nauyin ilimi da ya kamata a ce cibiyoyin bincike da dama ne suke gudanar da shi."
Rawar da Manyan Malamai ke Takawa wajen ba wa Bincike Daraja
Wannan malami na Hauza, yayin da yake nuni ga matsayin manyan masana, ya bayyana cewa: "Muna da manyan malamai a cikin Hauza, kamar Ayatullah Ostadi, waɗanda kasancewarsu kaɗai tana ƙara wa bincike da dama na cibiyoyin ilimi daraja da inganci. Irin wannan rawar ba ta taƙaita ga mutum ɗaya ba; akwai misalai da dama na manyan malamai masu irin wannan tasiri a cikin makarantun Hauzar."
Tawali'un Malamai: Wani Shamaki wajen bayyana Nasarori
Yayin da yake jaddada cewa Hauza ce kan gaba wajen samar da ilimi, ya bayyana cewa: "Duk da haka, akwai wasu dalilai da suka sa ba a bayyana waɗannan damammaki yadda ya kamata ba. Malaman addini a dabi'ance suna da tawali'u (ƙanƙan da kai), kuma sau da yawa suna guje wa nuna bajintarsu ko tallata ayyukan da suka yi. Wannan siffa ta ɗabi'a takan sa a wasu lokutan yayin da wasu ke kambama ƙananan ayyukansu, su kuma malaman Hauza sai su yi shiru game da manyan nasarorin da suka samu na ilimi."
Kalubalen Tallafi da Ayyuka Masu Kamanceceniya
Hujjatul Islam wal Muslimin Abbasi ya ci gaba da cewa: "A wasu lokutan muna fuskantar matsaloli a fannin jagoranci da tallafi, sannan kuma akwai batun gudanar da bincike iri ɗaya a tsakanin cibiyoyi daban-daban. Wannan yana buƙatar tsari da haɗin kai domin kauce wa ɓata lokaci da albarkatu wajen yin abu ɗaya a wurare daban-daban."
Bege ga Gyara Kurakurai karkashin Jagorancin Manyan Malamai
Ya bayyana fatansa na cewa, tare da shawarwari da jagorancin manyan shugabannin Hauza, da Majalisar Koli ta Hauza, da kuma goyon bayan manyan malamai, za a iya gyara waɗannan nakasu da ake da su da izinin Allah. Manufar ita ce a fito da martaba da ikon bincike na makarantun addini fili ga al'ummar masana da kuma duk waɗanda suke buƙatar wannan ilimi.
Wallafa Fiye da Ayyuka 350 don Haɗa Binciken Hauza da Bukatun Tsarin Musulunci
Mataimakin shugaban a sashin bincike na Hauza ya kuma sanar da ayyukan "Sakatariyar Tallafawa Binciken da Hauza da Tsarin Musulunci ke bukatar". Ya bayyana cewa: "A sashin bincike, mun kafa wani sashe na musamman mai wannan suna, wanda babban aikinsa shi ne kulla alaka tsakanin binciken kimiyya na Hauza da kuma matsaloli da bukatun tsarin mulkin Musulunci. Ya zuwa yanzu, wannan sakatariya ta wallafa ayyukan kimiyya (littattafai da maƙalu) fiye da 350 a wannan fage."
Hauza a matsayin Jagora wajen Gano Muhimman Fannonin Bincike
Hujjatul Islam wal Muslimin Abbasi ya ce: "Makarantun addini ne ke kan gaba wajen gano abubuwan da ya kamata a ba wa fifiko a fannin bincike da samar da ilimi. Sashin bincike na Hauza ya tsara wani tsari na bai-ɗaya don gano matsalolin da suka fi muhimmanci a fannin bincike, wanda ya shafi matakin ilimi, matakin larduna (states), da kuma matakin hukumomi. An tsara waɗannan ayyuka ne da nufin ba wa bukatun ilimi, al'adu, da zamantakewar ƙasa cikakkun amsoshi ta fuskoki daban-daban."
Gano Muhimman Fannonin Bincike a Fannoni 15 na Ilimi
Mataimakin shugaba a sashin bincike na Hauza ya bayyana mataki na farko na wannan shiri, inda ya ce: "A matakin farko, an gano muhimman fannonin bincike ta hanyar bin tsarin 'ilimi-bayan-ilimi'. A cikin wannan tsari, masu bincike sun yi nazari mai zurfi kan kundin binciken kammala karatu (theses), littattafai, makalun ilimi, sannan sun tattauna da manyan masana domin zakulo muhimman matsalolin da kowane fanni na ilimi ke fuskanta. Ya zuwa yanzu, an kammala wannan aiki a cikin fannonin ilimi guda 15, kuma an mika sakamakon ga cibiyoyin yanke shawara na Hauza."
Aiwatar da Tsarin Bincike na Matakin Larduna da Suka Dace da Yanayin Al'adu da Addini
Hujjatul Islam wal Muslimin Abbasi ya kara da cewa: "Baya ga tsarin dogara ga fannonin ilimi, mun fara gano muhimman fannoni ta hanyar 'tsarin larduna' (Provincial approach). A wannan bangare, muna nazarin yanayin al'adu da addini na kowane lardi domin gano irin matsaloli da bukatun bincike da suka shafi makarantun addini a can. Ya zuwa yanzu, wannan shiri ya kai matakin karshe a larduna biyar na kasar, kuma hakan zai zama madubin dubawa ga sauran lardunan."
Mayar da Hankali kan Bukatun Hukumomin Gwamnati da Masana'antu
Ya bayyana cewa mataki na uku shi ne "tsarin hukumomi", inda ya ce: "A wannan bangaren, muna gano kalubale da bukatun bincike na hukumomi da kungiyoyi daban-daban na kasar; hukumomi kamar na jin dadin jama'a (Welfare Organization) ko fannoni kamar na mai (fetur) da iskar gas da ruwa, wadanda ke fuskantar matsaloli masu sarkakiya na zamantakewa, shari'a, da dabi'u (ethics). A cikin wannan tsari, muna nazarin bangarorin da suka shafi koyarwar addini, dabi'u, fiƙihu, da dokoki da suka shafi wadannan hukumomi. Wannan aiki yana nan yana gudana a halin yanzu."
Littafin Shekara na Hauza: Dandali don Gano Masu Samar da Ilimi
Hujjatul Islam wal Muslimin Abbasi, yayin da yake magana kan manyan tarukan bincike na Hauza, ya bayyana cewa: "Ɗaya daga cikin mafi muhimmancin waɗannan tarukan shi ne 'Littafin Shekara na Hauza' wanda yake taka rawar gani sosai wajen gano ƙwararrun masu samar da ilimi a makarantun Hauza a kowace shekara. A shekarar da ta gabata, an aika kusan littattafai guda 500 zuwa sakatariyar wannan taro. Waɗannan ayyuka, waɗanda aka samar da su a babban matakin ilimi, za a girmama su a taron bana, sannan za a gabatar da zaɓaɓɓun ayyukan a matsayin madubin dubawa na samar da ilimi."
Ya jaddada cewa: "Waɗanda suka yi nasara a wannan gasa ta Littafin Shekara, su ne malamai masana waɗanda makarantun addini ke alfahari da su, waɗanda ke gudanar da bincike a fannoni kamar ilimin ɗan adam (Humanities), fiƙihun zamani, da sauran ilimomin addini."
Bukatar Kare Gadon Ilimi na Hauza
Hujjatul Islam wal Muslimin Abbasi ya nuna cewa: "Makarantun addini na yau suna zaune ne a ƙarƙashin inuwar wata katuwar bishiya wadda jinanen shahidai na Juyin Juya Hali da kuma fafutukar malamai magabata suka raya ta. Saboda haka, nauyin da ke kanmu na tsarewa, kariya, da tallafawa wannan babban jari ya fi na kowa nauyi."
Ya ƙara da cewa: "Idan wasu sun bayar da sakamako ɗaya bisa ga tallafin da suka samu, makarantun addini da malaman cikinsu sun samar da sakamako ninki-ba-ninki na ilimi da bincike ga al'umma a duk lokacin da suka samu tallafi."
Your Comment