Fərzanə Həkimzadə Hövzə xəbər agentliyinin müxbiri ilə söhbətində bildirdi ki, Qurani-Kərimdə qadın məsələləri üç yöndən diqqət mərkəzindədir. Birinci yön qadınların yaradılışı ilə bağlıdır və bu, 'Nisa' surəsinin birinci ayəsində qeyd olunub."

Qadın və kişilərin bərabər yaradılışı

O davam edərək dedi: «یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا

Allah bu ayədə buyurur: 'Ey insanlar! Sizi tək bir nəfisdən yaradan və ondan da onun zövcəsini var edən Rəbbinizdən qorxun.'" (Nisa, 1).

Cameətuz-Zəhra (s) müəllimi vurğuladı: Bu ayə göstərir ki, qadın və kişi eyni mahiyyətdən və təməl xüsusiyyətdən yaradılmış, onların yaradılış mənbəyi ortaqdır. Bəzi sünni və şiə təfsirçiləri bu ayəni belə izah ediblər ki, Həvva Adəmin sol qabırğasından yaradılıb. Lakin Əllamə Təbatəbai bu fikrin yanlış olduğunu bildirir və bu barədə rəvayətlər olduğunu qeyd edir. Onun təfsirinə görə, ayədəki (مِنْ) sözü başlanğıc mənası daşıyır, yəni Həvva, Adəmin yaradıldığı eyni torpaqdan yaradılıb.

Qadın və kişinin kamilliyə və mükafata çatmaqda bərabərliyi

O bildirdi ki, Kişi və qadın yaradılış baxımından bərabərdirlər, yəni onların düşüncə, ağıl, iradə, seçim, hisslər və danışıq qabiliyyəti kimi xüsusiyyətləri var.

O, sözünə davam edərək vurğuladı: Bu ayənin doğru təfsiri və dərk edilməsi çox önəmlidir. Çünki qadının mövqeyi və insani kimliyi ilə bağlı məsələləri araşdırmaq üçün bilməliyik ki, qadınlar kamillik və inkişaf baxımından kişilərlə bərabərdirlər və Allahın ən yüksək mükafatına çata bilərlər. Əgər qadın və kişi fərqli mənşədən yaradılsaydı, onların bu məsələlərdə bərabərliyini sübut etmək mümkün olmazdı.

Həkimzadə bildirdi: Allah şeytana insana səcdə etməyi əmr etdikdə, şeytan dedi ki, 'Mən oddan, insan isə torpaqdan yaradılıb və od torpaqdan üstün olduğu üçün səcdə etmərəm.' Bu, yaradılışın mənşəyini araşdırmağın nə qədər vacib olduğunu göstərir.

O, qadın və kişinin ağıl baxımından fərqləri barədə belə dedi: Kişi və qadınların ağıl baxımından tamamilə eyni və ya fərqli olduğunu demək doğru deyil, çünki bütün insanlar bir-birindən fərqlidir və bu, cinsiyyətlə bağlı bir məsələ deyil. Ağıl insan ruhunun xüsusiyyətlərindən biridir və insanlar müxtəlif xüsusiyyətlərlə yaradılıblar.

Cameətuz-Zəhra (s) müəllimi bildirdi ki, İnsanların dəyəri, onlara verilən nemət və imkanlardan necə istifadə etmələri ilə ölçülür.

O vurğuladı: Quranda insanların dəyəri cinsiyyətə görə müəyyən olunmur. Hətta onların istedadları, qabiliyyətləri, hüquq və vəzifələri belə bu məsələdə meyar deyil. İnsanın dəyərini müəyyən edən yeganə ölçü təqvadır.

O əlavə edərək dedi: Allah 'Tövbə' surəsinin 97-ci ayəsində buyurur:

«مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَیٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً ۖ وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ»

'Kim saleh əməl etsə – istər kişi olsun, istər qadın – və mömin olsa, Biz ona pak və gözəl bir həyat bəxş edərik və onları etdiklərinin ən gözəli ilə mükafatlandırarıq.'

Bu ayə açıq şəkildə bildirir ki, istənilən insan – qadın və ya kişi – imanlı olub saleh əməllər etsə, həm dünyada xoş bir həyat yaşayacaq, həm də axirətdə Allahın mükafatlarına nail olacaq. Burada cinsiyyət fərqi yoxdur.

O, əlavə edərək dedi: Allah 'Ali-İmran' surəsinin 195-ci ayəsində buyurur:

أَنِّی لَا أُضِیعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنْکُمْ مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَیٰ ۖ بَعْضُکُمْ مِنْ بَعْضٍ

'Şübhəsiz ki, Mən sizdən hər hansı bir əməl sahibinin – istər kişi olsun, istər qadın – əməyini puça çıxarmaram. Siz bir-birinizdənsiniz.'

Həmçinin, 'Nisa' surəsinin 124-cü ayəsində buyurur:

«وَمَنْ یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَیٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَٰئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا یُظْلَمُونَ نَقِیرًا

'Kim – kişi və ya qadın – saleh əməl etsə və mömin olsa, onlar cənnətə daxil olacaqlar və onlara xurma çərdəyinin arxasındakı nöqtə qədər belə haqsızlıq edilməyəcək.'

Bu ayələr açıq şəkildə bildirir ki, Allah yanında insanın dəyəri onun cinsiyyəti ilə deyil, iman və əməlləri ilə ölçülür.

O vurğuladı: Əllamə Təbatəbai 'Nisa' surəsinin 124-cü ayəsinin təfsirində bildirir ki, cənnətə girmək üçün yeganə şərt iman və saleh əməllərdir. Bəzi millətlər və dinlər hesab edirdilər ki, qadınların saleh əməlləri yoxdur və əgər belə bir əməl etsələr belə, onun mükafatı olmaz. Hətta yəhudilər və xristianlar qadınların Allah yanında dəyərsiz olduğunu iddia edirdilər. Lakin bu ayə bütün bu yanlış inancları təkzib edir.

Həkimzadə əlavə edərək dedi: Bu ayədə Allah buyurur ki, onlara 'nəqir' qədər də zülm olunmayacaq. 'Nəqir' xurma çərdəyinin arxasındakı kiçik çuxura deyilir və olduqca xırda bir şeydir. Bu bənzətmə onu vurğulayır ki, hətta mükafat baxımından da qadın və kişi arasında zərrə qədər fərq yoxdur.

Hüquq və vəzifələr baxımından bərabərlik

O, hüquq və vəzifələr baxımından bərabərliyi kişi və qadının bərabərliyinin başqa bir istiqaməti kimi qiymətləndirərək dedi: Bütün insanlar hüquq və vəzifələr baxımından fərqlidir, çünki onların hüquq və öhdəlikləri qabiliyyətlərinə və xüsusiyyətlərinə uyğun müəyyən edilir. Bu, qadın və kişi arasında bir fərq yaratmır. Əsas məsələ odur ki, hüquq və vəzifələr bir-biri ilə balanslıdır – yəni hər kəsə verilən hüquqlar, ona aid olan vəzifələrlə uyğun gəlir.

Cameətuz-Zəhra (s) müəllimi əlavə etdi: Hüquq və vəzifələr bir medalın iki üzüdür. Hüquq və vəzifələrdə bərabərlik mütləq ədalətdir. Əgər bir kişi ailədə idarəetmə haqqına malikdirsə, eyni zamanda onun üzərinə ciddi vəzifələr – məsələn, ailənin dolanışığını təmin etmək, yaşayış yerini təmin etmək və iqtisadi məsuliyyəti daşımaq kimi öhdəliklər düşür.

Mətnin sonu